Onderzoekserres: sterke staaltjes van techniek

Die onderzoekserres verschillen nogal van de klassieke productieserres. Waar de klassieke serres weinig maar erg grote afdelingen hebben, kennen de onderzoekserres meer, maar kleinere compartimenten. Elk van deze compartimenten wordt bovendien individueel aangestuurd. Voor de onderzoekserres gelden vaak strengere normen en eisen op vlak van luchtdichtheid tussen de compartimenten onderling. Die regels zijn voornamelijk voor het verhinderen van contaminatie tussen de compartimenten onderling en naar de nabije omgeving. Als voorbeeld de onderzoeken met genetisch gemodificeerde planten, biologische bestrijdingsmiddelen of plantenziektes. We willen niet dat deze zomaar in de natuur belanden. Naargelang het type onderzoek of de sector zijn er vaak bijkomende specifieke regels van toepassing. Dat maakt van deze serres op maat gemaakte technische huzarenstukjes. Een terrein waar Deforche Construct zich bijzonder comfortabel op voelt.

Hieronder 3 zaken die we willen uitlichten als het op onderzoekserres aankomt.

Geen plaats op de grond? Dan maar op het dak

Plaatsgebrek op vele sites en terreinen dwingt de bouwheer vaak om creatief te zijn. Omdat onderzoekserres meestal een kleiner grondoppervlak beslaan dan productieserres kan je ze soms op een dak plaatsen van bestaande gebouwen of een totaalconcept uitwerken waarbij de serre bovenop een nieuwbouw komt. Deforche Construct plaatste in het verleden al meerdere onderzoekserres op daken, het concept biedt overigens de mogelijkheid om vlakbij steden of universiteiten aan de slag te gaan. Zo zijn reistijden beperkt en zit men korter op het onderzoek zelf. Deze dakserres stellen bijkomende eisen ten opzichte van onderzoekserres op de begane grond, zo moet men erg opletten met de lastendalingen en waterdichtheid. Ook houden we steeds in het achterhoofd hoe uiteindelijk het onderhoud alsook het verticaal transport zou plaatsvinden na voltooiing van het project. In een onderzoekserre op een dak optimaliseren we meestal het dakoppervlak voor de planten en verhuist de technische ruimte naar een andere locatie in het gebouw. Dit vraagt ook steeds om een speciale aanpak naar irrigatieleidingen, plaatsing van opslagtanks, pompen en nog veel meer.

Bovendien verloopt het bouwproces op een dak anders dan op de grond. Tijdens het bouwproces moet je altijd bekijken hoe je materiaal op de juiste locatie op het dak krijgt, rekening houden met het verticaal transport en bijvoorbeeld de draagkracht van de vloer op diverse locaties. Ook het werkoppervlak zelf is beperkt. Enkel wat je meteen kan monteren, hijs je naar boven. Dat maakt het allemaal arbeidsintensiever en planmatig veel ingewikkelder. Indien het een nieuwbouw betreft is de communicatie en coördinatie met de constructeur van het gebouw érg belangrijk, een serre bouw je immers op millimeters en niet op centimeters.

Klimaat en licht, belangrijk in een onderzoekscentrum

De lichttoetreding is in de erg gecompartimenteerde onderzoekserres kleiner dan in een klassieke productieserre. In een productieserre heb je bijvoorbeeld geen schaduwwerping door gevels of een stevigere staalstructuur door de nood aan vele technieken in de compartimenten. Assimilatiebelichting om de plantengroei te bevorderen en het groeiseizoen te verlengen is meestal een vereiste. Dit stelt op zijn beurt meer eisen aan de schermingsinstallatie, een lichtscherm om lichtpollutie tegen te gaan is hierdoor aan de orde. De vele compartimenten maken het hermetisch afsluiten van het lichtscherm tot een huzarenstukje, vermits de kleinste kier al enorme gevolgen heeft. Door onze ervaring en expertise in die schermingstechnieken zijn we gelukkig in staat om een onderzoekserre niet tot een vuurtoren te maken ’s nachts.

Onderzoekserres, altijd technologisch maatwerk

Meestal is élk compartiment in een onderzoekserre een aparte klimaatzone. Die zone is dan volledig onafhankelijk aan te sturen op vlak van luchtramen, verwarming, assimilatiebelichting, luchtvochtigheid, irrigatie… Verschillende planten en onderzoeken vereisen nu eenmaal verschillende klimaten. Het materiaal dat we implementeren in deze hoogtechnologische ruimtes is steeds specifiek voor onderzoekserres ontworpen.

Het maatwerk voor dit soort serres gaat behoorlijk ver, zo installeren we ook soms bijkomende wetenschappelijke apparatuur binnenin de al erg hoogtechnologische compartimenten zelf. Nemen we even het onderzoekscentrum van CropDesign in Nevele als voorbeeld. Het onderzoek op nieuwe plantenrassen verloopt hier nagenoeg helemaal geautomatiseerd. Iedere plant wordt vanop de plek waar hij groeit naar een onderzoeksruimte getransporteerd via loopbanden. In die ruimte wordt de plant vele malen gefotografeerd waarna gegevens zoals de ‘leaf area index’ (bladoppervlakte t.o.v. grondoppervlakte) en planthoogte automatisch verwerkt worden. Na de fotosessie keert de plant via dezelfde loopbanden weer naar zijn oorspronkelijke plaats. De serre functioneert op die manier autonoom, met een beperkte menselijke input.

Een ander verhaal is de onderzoekserre van Globachem waar onderzoek gebeurt naar gewasbeschermingsmiddelen. Hier moet men de afzonderlijke ruimtes in de serre volledig leeg kunnen maken om de ruimte makkelijk en grondig te kunnen ontsmetten en zo ziektekiemen te vernietigen. De kweektafels van dit onderzoekscentrum zijn op maat gemaakt en modulair opgebouwd zodat men ook het gewenste kweekoppervlak kan variëren tussen de proeven door.

Elke tafel heeft in principe zijn eigen irrigatiesysteem.

Conclusie

Onderzoekserres zijn bouwkundige hoogstandjes boordevol technologie die nog maar érg weinig gemeenschappelijk hebben met een hobbyserre in de tuin. Die inherente complexiteit samenbrengen en een geschikte oplossing kunnen aanbieden aan de klant vanuit één hand behoort tot de activiteiten van Deforche Construct.